कीटनाशकहरूको सुरक्षित उपयोग
किन्ने बेलामा ध्यान दिने कुरा:
|
के गर्ने
|
के नगर्ने
|
-
कीटनाशक र जैव कीटनाशक चाहिं वैध लाइसेन्स भएको पञ्जीकृत कीटनाशक डिलरबाट मात्र खरीद गर्ने ।
-
एक विशिष्ट क्षेत्रमा एक पल्टको छर्काइ जति आवश्यकता हुन्छ, त्यतिकै कीटनाशक सामग्री किन्ने।
-
कीटनाशकहरूको कन्टेनर या पेकेटमा मान्यता प्राप्त लेबल हेर्ने।
-
लेबलमा बेच संख्या, पञ्जीकरण संख्या, मेन्युफेक्चर र एक्सपाइरी तिथि हेर्ने।
-
कन्टेनरमा राम्ररी पेक भएको कीटनाशक मात्र किन्ने ।
|
-
फुटपाथको डिलर या यस्तो डिलर जो सित लाइसेन्स छैन, तिनीहरूसित कीटनाशक सामग्री नकिन्ने।
-
एक साथ अधिक मात्रामा कीटनाशक नकिन्ने।
-
कन्टेनरमा पञ्जीकृत लेबल नभएमा कीटनाशक नकिन्ने।
-
कहिले पनि कीटनाशकको एक्सपाइरी तिथि खत्म भएको कुनै पनि सामग्री नकिन्ने।
-
कीटनाशकहरूको यस्तो कन्टेनर जो लिक छ या खुल्ला छ या जसमा सिल छैन्, त्यसलाई नकिन्ने।
|
संग्रहणको समयमा द्यान दिने कुरा:
|
के गर्ने
|
के नगर्ने
|
-
कीटनाशकहरूको संग्रहण घरदेखि टाढा गर्नु पर्छ।
-
कीटनाशकहरूलाई तिनीहरूकै कन्टेनरमा राख्नु पर्छ।
-
कीटनाशकहरू अलग र खरपतवारनाशकलाई अलग संग्रहित गरिनु पर्छ।
-
जुन क्षेत्रमा कीटनाशकहरूलाई संग्रहित गरिएको हुन्छ, त्यही स्थानमा चेतावनीको सङ्केत दिनु पर्छ।
-
कीटनाशकहरूको संग्रहण यस्तो स्थानमा गरिनु पर्छ जहाँ बच्चाहरू र पशुहरूको पहुँचभन्दा टाढा होस्।
-
संग्रहणको स्थानलाई सीधा घाम र पानीबाट बचाउनु पर्छ।
|
-
कहिले पनि कीटनाशकहरूको संग्रहण घरको आँगनमा नगर्ने।
-
कीटनाशकहरूलाई तिनीहरूको कन्टेनर बाट निकालेर कहिले पनि अर्को कन्टेनरमा नराख्ने।
-
कीटनाशकहरू र खरपतवार नाशकको संग्रहण एक साथ गर्न हुँदैन।
-
बच्चाहरूलाई संग्रहणको स्थानमा प्रवेश गर्ने अमुमति नदिने।
-
कीटनाशकहरूलाई घाम र पानीमा निकाल्नु हुदैन्।
|
प्रबन्धनको समयमा
|
के गर्ने
|
के नगर्ने
|
|
|
-
कहिले पनि कीटनाशकहरूलाई खाद्य पदार्थहरूलाई खाद्य या अन्य/ दानाहरू/का साथ नलैजाने
-
कहिले पनि अधिक मात्रामा कीटनाशकलाई आफ्नो सिर, काँध या पीठ्युमा नलैजाने।
|
छर्किने घोल तयार गर्दा
|
के गर्ने
|
के नगर्ने
|
-
सधैँ सफा पानीको मात्र व्यवहार गर्ने।
-
पञ्जा, मास्क, टोपी, एप्रन, पूरा पेन्ट आदि सुरक्षात्मक कपडाहरूको व्यवहार आफ्नो शरीरलाई कभर गर्नका लागि गर्ने।
-
छर्किने घोलबाट जोगिन सधै आफ्नो नाक, आँखा, कान र हातहरू जोगाउने।
-
प्रयोग गर्नुभन्दा पहिले कीटनाशकको कन्टेनरमा लेखिएको निर्देशनहरूलाई सावधानीपूर्वक पढ्ने।
-
आवश्यकता अनुसारको छर्किने सामग्रीलाई तयार गर्ने।
-
दानादार कीटनाशकलाई त्यसै रूपमा प्रयोग गर्नुपर्छ।
-
स्प्रे टेङ्कलाई भर्दा छर्किन कीटनाशकको घोललाई खस्नबाट बचाउने।
-
सधै कीटनाशकहरूको प्रयोग बताइएको मात्रामा नै गर्ने।
-
यसतो कुनै पनि गतिविधिहरू गर्न हुँदैन, जसले तपाईको स्वास्थ्यलाई प्रभावित गर्न सक्छ।
|
-
हिलो या फोहोर पानीको व्यवहार कहिले पनि नगर्ने।
-
सुरक्षात्मक कपडाहरू बिना कहिले पनि छर्किने घोल तयार नगर्ने।
-
कीटनाशकको घोल शरीरको कुनै पनि भागमा पर्न नदिने।
-
प्रयोगका लागि कन्टेनरको लेबलमा निर्देशनहरूलाई पढ़्न कहिले पनि अल्छी नगर्ने।
-
कीटनाशकको घोललाई तयार गरिसकेपछि कहिले पनि 24 घण्टापछि प्रयोग गर्न हुँदैन।
-
दानाहरूको प्रयोग पानीसित नगर्ने।
-
छर्किने टेङ्कलाई नसुँध्ने।
-
कीटनाशकहरूको अत्यधिक मात्रा प्रयोग गर्न हुँदैन। यसले बिरूवाको स्वास्थ्य र पर्यावरणलाई प्रभावित गर्न सक्छ।
-
कीटनाशकहरूको छर्किने बेलामा कहीं पनि खामपिन धूम्रपान या केही पनि गरेको हुनु हुँदैन।
|
उपकरणहरूको छनौट
|
के गर्ने
|
के नगर्ने
|
-
सही प्रकारको उपकरणहरूको चयन गर्ने।
-
सही आकारको नलिकाहरूलाई चयन गर्ने।
-
खरपतवारनाशक र कीटनाशकको छर्किन अलग स्प्रेको प्रयोग गर्ने।
|
-
लिक गरिरहेको या खराब उपकरणको प्रयोग नगर्ने।
-
खराब कुनै बताइएको भन्दा अन्य/नालिकाको प्रयोग नगर्ने। बन्द नालिकालाई आफ्नो मुखले सफा नगर्ने, त्यसको साटो दाँत सफा गर्ने ब्रसको प्रयोग गर्ने।
-
खराब र जसलाई प्रयोग नगर्ने सलाह दिइएको छ त्यस्ता नोजलहरूको प्रयोग गर्न हुँदैन। नोजलमा मुखले हावा नहाल्ने र न हावाले फुक्ने। त्यसको सफाइका लागि स्प्रेयर वाला टुथब्रसको प्रयोग गर्ने।
-
खरपतवारनाशक या कीटनाशक दुवैका लागि कहिले पनि एउटै स्प्रे उपकरणको प्रयोग नगर्ने।
|
छर्किने बेलामा
|
के गर्ने
|
के न गर्ने
|
-
मात्र बताइएको मात्रा र पानीको मात्र प्रयोग गर्ने।
-
ठन्डा र सही मौसमवाला दिनमा मात्र छर्किनुपर्छ।
-
सामान्यत छर्किने काम घाम लागेका दिन गर्नुपर्छ।
-
हरेक छर्काइका लागि बताइएको स्प्रे उपकरणको प्रयोग गर्ने।
-
छर्किने काम हावाको दिशामा गर्नु पर्छ।
-
छर्काइपछि स्प्रे उपकरण र बाल्टिनहरूलाई डिटर्जेन्टहरूको प्रयोग गरी सफा पानीले धुनु पर्छ।
-
छर्किने साथ त्यो स्थानमा पशुहरू र मजदूरहरूलाई प्रवेश गर्न दिनु हुँदैन।
|
-
बताइएको मात्राभन्दा अधिक कीटनाशकको उपयोग नगर्ने।
-
छर्काइ टन्टलापुर घाम लगेका दिन या तेज हावा लागेका दिन गर्नु हुँदैन।
-
झरीको तुरन्त पहिले र झरीको तुरन्तपछि छर्किने काम गर्न हुँदैन।
-
बेटरीबाट सञ्चालित युएलवी स्प्रे उपकरणको साथ छर्किनु हुँदैन।
-
इमल्सिफाएबल कन्सन्ट्रेट फार्म्युलेसन्सलाई बेटरीबाट चल्ने युएलवी स्प्रेअरले छर्नु हुँदैन।
-
हावाको विपरीत दिशामा छर्किनु हुँदैन।
-
कीटनाशकलाई मिलाउनका लागि प्रयोग गरिएको बाल्टिनहरू र कन्टेनरलाई धोएपछि पनि घरेलू काममा प्रयोग गर्नु हुँदैन।
-
सुरक्षात्मक कपडाहरूको बिना घोलको छर्काइको तुरन्त पछि खेतमा प्रवेश गर्नु हुँदैन।
|
छर्किएपछि
|
के गर्न
|
के नगर्ने
|
-
उब्रिएको स्प्रे सामग्रीलाई बञ्जर भूमि जस्तो स्थानमा फ्याक्नु पर्छ।
-
प्रयोग गरिएको कन्टेनर या खाली कन्टेनरलाई नष्ट गर्नुपर्छ र तिनीहरूलाई जल संसाधनहरूबाट टाढा माटोमा गाडिदिनु पर्छ।
-
केही पनि खानु या धू्म्रपान गर्नुभन्दा पहिले हात र मुख साबुनले राम्ररी धुनु पर्छ।
-
जहरको लक्ष्ण देखिएमा सर्वप्रथम प्राथमिक उपचार गर्ने र बिमारीलाई डक्टरलाई देखाउने। डक्टरलाई खाली कन्टेनर पनि देखाउने।
|
-
उब्रेको स्प्रे सामग्रीलाई नाला या नजिकको तलाउ या पानीमा बगाउनु हुँदैन।
-
कीटनाशकहरूको खाली कन्टेनरलाई अन्य सामग्रीको संग्रहणका लागि प्रयोग गर्न दिनु हुँदैन।
-
कपडा धुनु या नहाउनुभन्दा पहिले कहिले पनि खाना/धूम्रपान गर्नु हुँदैन।
-
डाक्टरलाई बिखको लक्ष्ण नबताउने खतरा उठाउन हुँदैन, किनकि यो बिमार स्वास्थ्यका लागि खतरनाक हुन सक्छ।
|
स्रोत:ppqs.gov.in
Last Modified : 1/5/2020
© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
